Εγκύκλιος: 38

Αθήνα 6 Ιουνίου 2014 
Αριθμ. Πρωτ.: 23463

ΘΕΜΑ: Άρθρο 76 ν. 4257/2014 (ΦΕΚ 93 Α’ 14-4-2014) «Επείγουσες ρυθμίσεις αρμοδιότητας Υπουργείου Εσωτερικών».
 
Με το άρθρο 76 του ν. 4257/2014 (ΦΕΚ 93 Α’/14-4-2014) αντικαταστάθηκε η υποπαράγραφος ΣΤ. 2 του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 (Α’ 222) και ρυθμίστηκαν με λεπτομερειακό τρόπο ζητήματα που αφορούν στην παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης των κοινόχρηστων χώρων και κτιρίων των ΟΤΑ και των ν.π.δ.δ. αυτών έναντι ανταλλάγματος και ταυτόχρονα επιχειρήθηκε να αντιμετωπισθούν τεχνικά-διαδικαστικά και ερμηνευτικά ζητήματα που προέκυψαν μετά τη θέση σε ισχύ της υποπαραγράφου ΣΤ 2 του ν. 4093/2012.

1. Περίπτερα
Η διαδικασία που ακολουθείται για τον καθορισμό του αριθμού και τη χωροθέτηση των περιπτέρων, είναι η ακόλουθη:
Με απόφαση δημοτικού συμβουλίου καθορίζονται οι θέσεις περιπτέρων και αποτυπώνονται σε τοπογραφικά διαγράμματα αρμόζουσας κλίμακας, στα οποία απεικονίζονται το κουβούκλιο του περιπτέρου, ο περιβάλλων χώρος του και ο ευρύτερος περιβάλλων χώρος του. Ο καθορισμός (χωροθέτηση) των θέσεων καθώς και η αναλογία παραχώρησης των θέσεων (70%-30%) όπως αναλύεται κατωτέρω, αφορά τόσο σε νέες θέσεις όσο και σε αυτές που έχουν κενωθεί για οποιονδήποτε λόγο.
Η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου εκδίδεται μετά από γνώμη της οικείας δημοτικής ή τοπικής κοινότητας και εισήγηση της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής. Παράλληλα, απαιτείται γνώμη της οικείας αστυνομικής αρχής για την καταλληλότητα του χώρου από πλευράς ασφάλειας της κυκλοφορίας των πεζών και των οχημάτων. Σημειώνεται ότι αρνητική γνώμη της εν λόγω αρχής δεσμεύει το δημοτικό συμβούλιο ως προς τον καθορισμό των θέσεων. 
Η απόφαση χωροθέτησης των νέων περιπτέρων αναρτάται στο διαδίκτυο σύμφωνα με τα οριζόμενα στο “Πρόγραμμα Διαύγεια”, καθώς και στην ιστοσελίδα του δήμου. Προκειμένου το δημοτικό συμβούλιο να προχωρήσει σε καθορισμό των θέσεων, οφείλει να λάβει υπόψη τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις που αφορούν στην προστασία της κοινής χρήσης, της δημόσιας κυκλοφορίας, της προστασίας του φυσικού, πολιτιστικού και αρχιτεκτονικού περιβάλλοντος, των δασικών περιοχών, των αρχαιολογικών και ιστορικών τόπων και της αισθητικής και λειτουργικής φυσιογνωμίας του αστικού περιβάλλοντος. Ομοίως, οι ανωτέρω προϋποθέσεις λαμβάνονται υπόψη κατά την εκπόνηση των σχετικών κανονιστικών αποφάσεων, η έκδοση των οποίων προβλέπεται στην παράγραφο 3, για τον καθορισμό των προδιαγραφών κατασκευής και τοποθέτησης κουβουκλίων περιπτέρων, ανάλογα βεβαίως και με τις τοπικές ιδιαιτερότητες. Σημειώνεται ότι με την παρ. 13 του άρθρου 76, η υπ’ αριθμ. Φ.443531/24/3030/1969 (Β’ 588) απόφαση των Υπουργών Εθνικής Άμυνας, Συντονισμού και Δημοσίων Έργων, «περί του τύπου και των διαστάσεων των αναπηρικών περιπτέρων» καταργείται.
Η διάθεση των καθοριζομένων θέσεων περιπτέρων από το δημοτικό συμβούλιο γίνεται ως ακολούθως:

Α. Επί του συνόλου των καθοριζομένων θέσεων στο δήμο, γίνεται δημόσια κλήρωση και ποσοστό 30% παραχωρείται έναντι καταβολής τέλους στις κατηγορίες των προσώπων που αναφέρονται αναλυτικά στην παράγραφο 4.
Τυχόν δεκαδικός αριθμός στρογγυλοποιείται στην επόμενη ακέραιη μονάδα, εφόσον το κλάσμα είναι ίσο με το μισό της μονάδας και άνω.
Π.χ. Έστω ότι ο συνολικός αριθμός των καθοριζομένων θέσεων είναι 72. Το 30% των θέσεων προκύπτει ως ακολούθως: 72 * 30 / 100 = 23,66 θέσεις. Δεδομένου ότι το κλάσμα είναι μεγαλύτερο του μισού της μονάδας (0,66>0,50), η στρογγυλοποίηση θα γίνει προς την επόμενη ακέραιη μονάδα. Ως εκ τούτου, οι θέσεις που θα διατεθούν για τις κατηγορίες των προσώπων της παρ. 4 του άρθρου 76 είναι τελικώς 24.
Αντίθετα, έστω ότι ο συνολικός αριθμός των καθοριζομένων θέσεων είναι 76. Το 30% των θέσεων προκύπτει ως ακολούθως: 76 * 30 / 100 = 25,33 θέσεις. Με δεδομένο ότι το κλάσμα είναι μικρότερο του μισού της μονάδας (0,33<0,50), η στρογγυλοποίηση θα γίνει προς την προηγούμενη ακέραιη μονάδα. Έτσι οι θέσεις που θα διατεθούν για τις κατηγορίες των προσώπων της παρ. 4 του άρθρου 76 είναι τελικώς 25.
Κατόπιν, με σχετική προκήρυξη, καλούνται οι ενδιαφερόμενοι να υποβάλλουν, εντός ρητά τασσόμενης προθεσμίας, τα δικαιολογητικά που αναφέρονται στην παράγραφο 4 κατά περίπτωση. Η κλήση μπορεί να γίνει με κάθε πρόσφορο τρόπο, ωστόσο πρέπει να πληροί τους κανόνες της δημοσιότητας, ήτοι, πέραν της ανάρτησης στο δημοτικό κατάστημα, να δημοσιεύεται σε δύο τουλάχιστον τοπικές εφημερίδες και να αναρτάται στην ιστοσελίδα του δήμου.
Μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής αιτήσεων και δικαιολογητικών, καταρτίζεται πίνακας με τους υποψήφιους δικαιούχους. Καθώς το κριτήριο που λαμβάνεται υπόψη είναι μόνον εισοδηματικό, στην κλήρωση λαμβάνουν μέρος μόνον οι υποψήφιοι δικαιούχοι με το χαμηλότερο εισόδημα που αντιστοιχούν στο τριάντα τοις εκατό (30%) των περιπτέρων που διατίθενται. Αν την τελευταία θέση καταλαμβάνουν περισσότεροι από ένας δικαιούχοι, προηγείται μεταξύ τους κλήρωση.
Σε δημόσια κλήρωση, που γίνεται σε τόπο και χρόνο που ορίζονται από το δημοτικό συμβούλιο, κληρώνονται τα περίπτερα ανά δικαιούχο. Στην κλήρωση μπορούν να παρίστανται και εκπρόσωποι των ενώσεων των κατηγοριών της παραγράφου 4.
Ως κριτήρια επιλογής των δικαιούχων από τις κατηγορίες των προσώπων της παραγράφου 4, λαμβάνονται υπόψη το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα του προηγούμενου οικονομικού έτους και η υποχρέωση μη ύπαρξης εις βάρος των ενδιαφερομένων προσώπων βεβαιωμένων ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τον δήμο, με εξαίρεση τις περιπτώσεις εκκρεμοδικίας και διακανονισμού αυτών, σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία.
Το ύψος του τέλους καθορίζεται από το δημοτικό συμβούλιο και εισπράττεται, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 13 του από 20.10.58 β.δ/τος, όπως εκάστοτε ισχύουν.

Β.ÂÂÂÂ Η διάθεση του υπολοίπου 70% των καθοριζομένων θέσεων γίνεται με δημοπρασία, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις περί δημοπρασιών προς εκμίσθωση δημοτικών ακινήτων (π.δ. 270/81). Σε κάθε περίπτωση αποκλείεται η απευθείας παραχώρηση των θέσεων αυτών.
Η διακήρυξη, η οποία καταρτίζεται από το αρμόδιο προς τούτο όργανο του δήμου, ήτοι την οικονομική επιτροπή, πέραν των λοιπών όρων, υποχρεωτικά περιλαμβάνει και τους εξής: α) απαγορεύεται η περαιτέρω παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης σε τρίτους με την επιφύλαξη των διατάξεων της παραγράφου 7
β) για τη σύναψη της σύμβασης παραχώρησης απαιτείται η κατάθεση εγγύησης υπέρ του δήμου για την εξασφάλιση της καλής εκτέλεσης των όρων της σύμβασης που αφορούν στη χωροθέτηση της κατασκευής του περιπτέρου. Ο δήμος υποχρεούται να επιστρέψει την εγγύηση αυτή άτοκα ευθύς μόλις διαπιστωθεί η τήρηση των όρων καλής εκτέλεσης και σε κάθε περίπτωση εντός αποκλειστικής προθεσμίας ενός (1) μηνός από την γνωστοποίηση σε αυτόν της ολοκλήρωσης κατασκευής του περιπτέρου. Η οικονομική επιτροπή που είναι αρμόδια για την κατάρτιση των όρων της δημοπρασίας καθορίζει το ύψος της εγγύησης, τον τρόπο καταβολής της και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια. Το ύψος της εγγύησης καθορίζεται σε ποσοστό 70% του κόστους κατεδάφισης της κατασκευής του περιπτέρου και επαναφοράς στην προτέρα των πραγμάτων κατάσταση.
Για τον καθορισμό της τιμής εκκίνησης του καταβλητέου μισθώματος, η οικονομική επιτροπή λαμβάνει υπόψη κάθε στοιχείο προσδιοριστικό της αξίας της θέσης του περιπτέρου και ιδίως τα κυκλοφοριακά δεδομένα, την εμπορικότητα των οδών και τη δυνατότητα περαιτέρω παραχώρησης του περιβάλλοντος κοινόχρηστου χώρου.
Σημειώνεται ότι σε κάθε περίπτωση, για την παραχώρηση κοινόχρηστου χώρου πέρα από αυτόν που καταλαμβάνει το κουβούκλιο του περιπτέρου, εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 13 του από 20.10.58 β.δ/τος, όπως εκάστοτε ισχύουν.

Γ. Σχολάζοντα
Εφεξής δεν νοείται η έννοια του “σχολάζοντος” περιπτέρου αλλά του “κενωθέντος”. Κατά την πρώτη διαδικασία καθορισμού των θέσεων συνυπολογίζονται και τα κενωθέντα περίπτερα. Εφόσον κενωθεί, για οποιονδήποτε λόγο, περίπτερο μετά τη διαδικασία αυτή, για την παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης ακολουθείται η εξής διαδικασία:
Το δημοτικό συμβούλιο, με απόφαση η οποία εκδίδεται μετά από γνώμη της οικείας δημοτικής ή τοπικής κοινότητας και εισήγηση της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, όπου αυτή υφίσταται, αποφασίζει αν θα διατηρηθεί το κενωθέν περίπτερο ή θα απομακρυνθεί. Αν αποφασιστεί η διατήρησή του, εφαρμόζεται η ως άνω διαδικασία.

Δ. Χρόνος Παραχώρησης Δικαιώματος
Σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 76, ο χρόνος παραχώρησης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα δέκα (10) έτη, ανεξαρτήτως του τρόπου παραχώρησης. Σε περίπτωση θανάτου του δικαιούχου, εντός του χρόνου της παραχώρησης, ήτοι της δεκαετίας, οι κληρονόμοι αυτού, σύζυγος ή τα ενήλικα τέκνα, υπεισέρχονται αυτοδικαίως στο δικαίωμα αυτό για το εναπομείναν χρονικό διάστημα της παραχώρησης, εφόσον δηλώσουν την επιθυμία τους αυτή στην αρμόδια αρχή.

Ε. Εκμίσθωση του δικαιώματος εκμετάλλευσης σε τρίτους
Η εκμίσθωση επιτρέπεται μόνο για λόγους γήρατος ή αναπηρίας του δικαιούχου σε ποσοστό 67% και άνω, ανεξαρτήτως του τρόπου παραχώρησης. Η διάρκεια της μίσθωσης δεν μπορεί να υπερβαίνει τον χρόνο λήξης της παραχώρησης, ήτοι τα 10 έτη κατ’ ανώτατο. Αντίγραφο του μισθωτηρίου προσκομίζεται εντός (30) τριάντα ημερών στον οικείο δήμο, ο οποίος εκδίδει πράξη με την οποία διαπιστώνεται η περαιτέρω παραχώρηση.
Σε περίπτωση θανάτου του δικαιούχου, οι κληρονόμοι αυτού, εφόσον υπάρχουν, ή ο μισθωτής υποχρεούνται να αναγγείλουν εντός (1) ενός μηνός το θάνατο αυτού στον οικείο δήμο. Οι συμβάσεις μίσθωσης που δεν έχουν λήξει εξακολουθούν να ισχύουν μέχρι τη λήξη τους. Στην περίπτωση που δεν υπάρχουν διάδοχοι, τυχόν μίσθωση συνεχίζεται μέχρι τη λήξη της, κατόπιν αιτήματος του μισθωτή και τα μισθώματα και τέλη της περιόδου αυτής καταβάλλονται στον οικείο δήμο.
Παράλληλα, προβλέπεται ότι τον δικαιούχο μπορεί να αναπληρώνει ο/η σύζυγος και τα ενήλικα τέκνα, τα στοιχεία των οποίων αναγράφονται στην πράξη παραχώρησης.

Στ. Υφιστάμενες κατά το χρόνο δημοσίευσης του νόμου άδειες.
Οι υφιστάμενες κατά το χρόνο δημοσίευσης του ν. 4257/2014 άδειες, όπως ορίζεται ρητά στην παρ. 10 του άρθρου 76, δεν θίγονται και διατηρούνται σε ισχύ. Σε περίπτωση θανάτου δικαιούχου υφιστάμενης άδειας, δίνεται η δυνατότητα περαιτέρω μεταβίβασής της, για μια μόνον φορά και για χρονικό διάστημα 10 ετών, είτε στο/στη σύζυγο του αποθανόντος δικαιούχου είτε στα ενήλικα τέκνα αυτού, εφόσον ανήκουν στην κατηγορία των ΑμεΑ με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω.
Σημειώνεται ότι από 1-1-2014 οι δικαιούχοι υφιστάμενων αδειών εκμετάλλευσης περιπτέρου υπόκεινται σε υποχρέωση καταβολής τέλους για την χρήση του χώρου που καταλαμβάνει το κουβούκλιο του περιπτέρου. Το τέλος υπολογίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 13 του από 20.10.58 β.δ/τος. Για τη χρήση κοινόχρηστου χώρου πέραν του χώρου κατάληψης του κουβουκλίου επίσης εφαρμόζονται οι ίδιες ως άνω διατάξεις. Δεδομένης της ρητής πρόβλεψης περί υποχρέωσης καταβολής τέλους από τις νεότερες διατάξεις του άρθρου 76 του ν.4257/2014, τόσο στην περίπτωση των υφιστάμενων κατά τη δημοσίευση του νόμου αδειών, όσο και στις νέες παραχωρήσεις του δικαιώματος, δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις της παραγράφου 17 του άρθρου 13 του από 20.10.58 β.δ/τος, όπως ισχύει. Τον δικαιούχο υφιστάμενης άδειας μπορεί να αναπληρώνει ο/η σύζυγος και τα ενήλικα τέκνα τα οποία αναγράφονται στην πράξη παραχώρησης.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του ισχύοντος άρθρου 21 παρ. 2 του ν.δ.1044/71, η εκμίσθωση του δικαιώματος ή η δια τρίτου άσκηση αυτού επιτρέπεται μόνον για εξαιρετικούς λόγους (ασθένεια, γήρας κλπ.) μετά από αιτιολογημένη άδεια των αρμοδίων οργάνων. Δεδομένης όμως της ρητής κατάργησης της παραγράφου 3 α’ και β’ του άρθρου 6 του ν.3648/2008, με την περ. 13 της υποπαραγράφου ΣΤ3 της παρ. ΣΤ του πρώτου άρθρου του ν. 4254/2014 (ΦΕΚ 85 Α’) δεν τίθεται χρονικός περιορισμός ως προς τη διάρκεια των σχετικών μισθώσεων. Σε υφιστάμενες κατά τη δημοσίευση του νόμου άδειες κατά ιδανικά μερίδια, εφόσον παύσει να υφίσταται δικαιούχος μεριδίου, παραχωρείται το απομένον μερίδιο στους λοιπούς δικαιούχους κατόπιν αίτησης αυτών.
Όσοι κατέστησαν δικαιούχοι εκμετάλλευσης περιπτέρου λόγω διαδοχής πριν την έναρξη ισχύος του ν. 4093/2012 (Α’ 222) και δεν ολοκληρώθηκε η σχετική διαδικασία μεταβίβασης της άδειας εκμετάλλευσης περιπτέρου σε αυτούς, αυτή ολοκληρώνεται με απόφαση του οικείου δημοτικού συμβουλίου. Η διάταξη αφορά στα πρόσωπα που θεμελίωσαν σχετικό δικαίωμα βάσει του καταργηθέντος άρθρου 16 του ν.δ. 1044/71, εφόσον οι αρχικοί δικαιούχοι απεβίωσαν πριν τη θέση σε ισχύ του ν.4093/2012 και δεν ολοκληρώθηκαν οι σχετικές διαδικασίες μεταβίβασης. Επισημαίνεται ότι καθώς το σχετικό δικαίωμα θεμελιώθηκε κατά το χρόνο ισχύος του ν.δ. 1044/71, εφόσον ολοκληρωθεί η μεταβίβαση, οι άδειες αυτές θεωρούνται υφιστάμενες κατά το χρόνο δημοσίευσης του ν.4257/2014. Κατά τα λοιπά, έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της παραγράφου 10 του άρθρου 76.
Περαιτέρω, επισημαίνεται ότι από την έναρξη ισχύος του ν.4257/2014, τυχόν μισθώματα και τέλη από εκμετάλλευση περιπτέρων, καθώς και κυλικείων, καφενείων και κουρείων εντός κτιρίων που στεγάζονται υπηρεσίες των Ο.Τ.Α., όταν δεν υπάρχουν δικαιούχοι ή διάδοχοι, καταβάλλονται στους οικείους Ο.Τ.Α., μέχρι τη λήξη της μίσθωσης.

Ζ. Μετατόπιση περιπτέρου
Εξακολουθεί να ισχύει και εφαρμόζεται το άρθρο 20 του ν. 1044/1971, αναφορικά με τους λόγους και τις προϋποθέσεις μετατόπισης περιπτέρου. Σημειώνεται ότι η μετατόπιση περιπτέρου επιτρέπεται με απόφαση δημοτικού συμβουλίου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στη παρ. 3 του άρθρου 76.

Η. Προς υποβοήθηση των αρμοδίων υπηρεσιών, επισυνάπτονται ενδεικτικά υποδείγματα σχετικών πράξεων, ως παράρτημα της παρούσας.

2. Κυλικεία
Η παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης των κυλικείων, καφενείων και κουρείων εντός κτιρίων που στεγάζονται υπηρεσίες του Δημοσίου, των ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου προς εξυπηρέτηση του προσωπικού αυτών και των συναλλασσομένων με αυτούς γίνεται με δημοπρασία από τους στεγαζόμενους φορείς σύμφωνα με τις διατάξεις περί εκμίσθωσης ακινήτων τους. Σε κάθε περίπτωση απαγορεύεται η απευθείας παραχώρησή τους. Επισημαίνεται ότι εφεξής, όλες οι σχετικές διαδικασίες που αφορούν στη διαδικασία παραχώρησης του δικαιώματος, καθώς και κάθε διοικητική πράξη που αφορά στο δικαίωμα (διαπιστωτική, παραχώρηση σχολάζοντος ιδανικού μεριδίου κλπ), αναλαμβάνονται από τους οικείους δημόσιους φορείς που στεγάζονται στα ακίνητα. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται αναλόγως τα αναφερόμενα στις παρ. 3 έως 7 του άρθρου 76.
Σημειώνεται ότι σχετικοί φάκελοι με τις υφιστάμενες άδειες εκμετάλλευσης κυλικείων, καφενείων και κουρείων εντός κτιρίων που στεγάζουν υπηρεσίες εκτός υπηρεσιών των δήμων, καθώς και τυχόν συμβάσεις μίσθωσης αλλά και κάθε άλλο συναφές στοιχείο, θα πρέπει να παραδοθούν από τους οικείους δήμους στις υπηρεσίες που αφορούν, με πρωτόκολλο παράδοσης – παραλαβής.
Ο έλεγχος της εφαρμογής των διατάξεων της νομοθεσίας που διέπει την εν γένει λειτουργία των περιπτέρων ανατίθεται στην Ελληνική Αστυνομία και σε υπαλλήλους του δήμων, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο τρίτο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 81 του ν. 4172/2013 (Α’ 167). Τέλος, σας γνωρίζουμε ότι όσες επιτροπές είχαν συσταθεί κατ’ εξουσιοδότηση του ν.δ 1044/1971 και σε εφαρμογή της υπ’ αριθ. ΚΥΑ Φ.454/10/159768 καταργούνται, δεδομένου ότι μετά την έναρξη ισχύος του ν. 4093/2012 (ΦΕΚ Α’ 222) κατέστησαν περιττές οι αρμοδιότητες που είχαν ανατεθεί σε αυτές, όπως η συνδρομή των προϋποθέσεων παραχώρησης και εκμετάλλευσης, ο εντοπισμός των σχολαζόντων για άμεση παραχώρηση σε νέο δικαιούχο κ.α. Οι σχετικές αποφάσεις των οργάνων των ΟΤΑ που αφορούν στην παραχώρηση των ανωτέρω δικαιωμάτων, προσβάλλονται από οποιονδήποτε έχει έννομο συμφέρον, στην οικεία Αποκεντρωμένη Διοίκηση (μέχρι την έναρξη λειτουργίας του θεσμού του Ελεγκτή Νομιμότητας), κατ’ εφαρμογή των άρθρων 227 και 238 του ν. 3852/2010, καθώς και στα καθ’ ύλην αρμόδια δικαστήρια.
Το περιεχόμενο της εγκυκλίου μας παρακαλούμε να κοινοποιηθεί στους ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού χωρικής αρμοδιότητάς σας, για ενημέρωσή τους και ανάλογη εφαρμογή. Η παρούσα εγκύκλιος είναι διαθέσιμη στον ιστότοπο του Υπουργείου Εσωτερικών στην διαδρομή www.ypes.gr/Υπουργείο/Εγκύκλιοι-Αποφάσεις.

- Υπόδειγμα Ι (σε Word)

- Υπόδειγμα ΙΙ (σε Word)

- Υπόδειγμα ΙΙΙ (σε Word)

Ο Υπουργός
Γ. Μιχελάκης